Chuck Palahniuk – Dziennik (Diary, 2003)

Zauważam, że coraz odważniej twórcy typu Coupland (ten od makdonaldyzacji i generacji X), czy też właśnie Palahniuk, kojarzeni raczej z literaturą obyczajową sięgają i coraz odważniej zahaczają o klimaty lekko fantastyczne, wprowadzając do swej prozy elementy niecodzienności. Swego czasu Coupland zajął się opisem końca świata, tutaj natomiast Palahniuk przedstawia historię bardziej w ślady Kinga i jego MISERY.

Może jednak napiszę słów kilka o owej fantastyczności i niecodzienności.

Ameryka to dość rozległy kraj, w którym chcąc nie chcąc wiele się dzieje. Nawet przy bardzo małym promilu ludzi którzy do końca normalni nie są, tematów na tysiące książek istnieje tu aż w nadmiarze i niech się chowa Ewa Drzyzga i w porównaniu z Ameryką banalne Rozmowy w Toku. Polska jednak to nie ta liga. Zresztą czym jest normalność, widziana oczyma Amerykanina. Zapewne czymś zupełnie innym niż przeciętnego Polaka, a Palahniuk w swych wielowątkowych książkach odkrywa najmroczniejsze sekrety dziwnych, dalekich nam ludzi. Czy będzie to supermodelka (INVISIBLE MONSTERS), człowiek uzależniony od seksu (CHOKE), czy też ostatni przedstawiciel intrygującej sekty – wyznania religijnego (SURVIVOR); Pahlaniuk w każdym razie drąży w ich życiu i psychice przedstawiając ich równocześnie jako normalnych i nie w pełni rozumu. Często to po prostu otaczający ich świat jest nienormalny. Ale już o DIARY…

Otóż, książka ta ma zgodnie z tytułem charakter pamiętnika. Niedoszła wielka artystka, spisuje swe przeżycia dla leżącego w śpiączce męża – warzywa, którego tak łatwo nie można odłączyć od aparatury medycznej. Jego rzekoma jak się okazuje próba samobójstwa nie doszła do skutku, banalnie po prostu brakło benzyny w baku samochodu w którym zdecydował się dopełnić swego życia wdychając spaliny. Zresztą wszystko tu dość zagmatwane. Szaleństwo jest jak się okazuje jest zazwyczaj odznaką geniuszu. Tyle razy wspomina się chociażby o szaleństwie Van Gogha i jego uchu, a skąd ono się wzięło? Z metali ciężkich i różnych innych trucizn zawartych z farbach przezeń używanych.

W każdym razie życie – i tak do tej pory niekoniecznie spełnione - wymyka się głównej bohaterce z rąk. Jest kelnerka w hoteliku na jednej z przy - amerykańskich wysepek, która zostaje właśnie pożerana przez konsumpcjonizm kontynentu. Jako niespełniona artystka, w którą wszyscy mieszkańcy gabinetu figur woskowych wyspy, wierzą jako w odkupiciela wyspy, mesjasza, który zbawi i odkupi owych mieszkańców swoją sztuką, czuje się osaczona. Na dodatek coraz częściej telefon w jej domu rozdzwania się i jakiś zdenerwowany głos domaga się  kontaktu z jej mężem, ponieważ w domach, które były przez niego remontowane, nagle po owym remoncie brakuje, bądź to pokoju, bądź spiżarni, bądź aneksu kuchennego, które to zostają ładnie zamurowane, a na ich ścianach wewnątrz znajdują się tajemnicze i mroczne wynurzenia jej męża. A co ciekawe jedna z tych osób, grafolog z zamiłowania, zamiast się wkurzyć na takie modernizacje swego domu rozkoszuje się charakterem i stylem pisma jej męża. Czy to jest normalne?

I tak to się zaczyna. Misty musi odkryć w sobie wenę, pod presją całej wyspy. Misty, tak jak w bohater MISERY, w niewoli (prawdziwej czy też rzekomej) musi stworzyć - namalować arcydzieło, by przez nie w jakiś tajemniczy sposób odkupić swój lud (???), z którym coraz mniej się poczuwa jego cząstką, bo jakoś mimo iż żyje między nimi od 12 lat coraz mniej jej tu pasuje.

Palahniuk znow pokazał normalność - nienormalność na swoją modłę. Misty w młodości marząc o innym życiu niż takim w przyczepie kempingowej malowała obrazy przedstawiające domy istniejące w rzeczywistości na owej wyspie, których jednak nigdy nie miała prawa zobaczyć. Okazało się, że jej życie było zdeterminowane, i mimo iż wielokrotnie wpadała na ostrzeżenia z przeszłości kierowane do niej przez owe kobiety, musiała grać swa rolę do końca i przejść gehennę jaka już była dana owym dwóm kobietom - artystkom. Aż do nieuniknionego finału.

Gęsto tu jak zawsze od informacji. Styl Pahlaniuka czuć na kilometry. Tym razem epatuje czytelnika swoją wiedzą dotyczącą anatomii ludzkiej twarzy, malarstwa i sztuki (w tym zarówno historii jak i technik). Z prawdziwą ciekawością się to czyta, poszerzając swą wiedzę ogólną.

W każdym razie konsumpcjonizm dostał w dupę. Misty również. Życie w przyczepie kempingowej od którego uciekała, wręcz staje się jej marzeniem. Czyżby to miał być nowy wymiar amerykańskiego snu?

Kenny